Thay vì làm việc đến đúng tuổi nghỉ hưu theo quy định, không ít người lao động hiện nay lựa chọn nghỉ hưu sớm để có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn.
Trong các chế độ Bảo hiểm xã hội (BHXH), hưu trí là một chế độ quan trọng nhằm đảm bảo và ổn định cuộc sống lâu dài cho người lao động khi bị suy giảm khả năng lao động, hết tuổi lao động và không còn khả năng tạo ra thu nhập.
1) Lợi ích khi nghỉ hưu sớm
Sức khỏe được cải thiện
Việc sớm kết thúc chuỗi ngày làm việc bận rộn, căng thẳng hoàn toàn có lợi cho thể chất cũng như tinh thần và tuổi thọ của bạn.
Nghỉ hưu sớm giúp bạn có nhiều thời gian hơn để chăm sóc bản thân như ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên,… Khi làm việc với lịch trình dày đặc, thật khó để bạn nhận ra những tác hại khôn lường mà sự căng thẳng gây ra cho cơ thể.
» Xem thêm: Hướng dẫn lập kế hoạch nghỉ hưu sớm trước tuổi 50
Có nhiều thời gian dành cho gia đình
Nếu như trước đây, bạn dành ít nhất 8 tiếng để làm việc tại cơ quan. Không có nhiều thời gian để quan tâm, chăm lo cho gia đình. Nghỉ hưu sớm sẽ giúp bạn bù đắp điều đó.
Chăm sóc cha mẹ, san sẻ gánh nặng với bạn đời, quan tâm nhiều hơn tới con cái,… chắc chắn sẽ giúp cuộc sống gia đình thêm hạnh phúc.
» Xem thêm: Lập kế hoạch nghỉ hưu thế nào để an nhàn lúc về già?
Phát triển thêm kỹ năng sống
Tự học cách sửa chữa vật dụng trong nhà, làm vườn, chăm soc thú cưng,… không chỉ lấp đầy khoảng thời gian trống, mà còn giúp bạn phát triển thêm nhiều kỹ năng sống. Đồng thời tiết kiệm chi phí sinh hoạt cho gia đình.
Bên cạnh đó, bạn có thể bắt đầu một công việc mới mà mình yêu thích. Nếu như bạn vẫn luôn mơ ước được thử sức với công việc kinh doanh, về hưu chính là khoảng thời gian lý tưởng để hiện thực hóa điều đó.
Quãng thời gian nghỉ hưu sớm, bạn cũng sẽ có nhiều thời gian và năng lượng hơn để thực hiện những kế hoạch mà mình ấp ủ. Chẳng hạn như du lịch, chơi các môn thể thao yêu thích,…
2) Nghỉ hưu sớm có thể khiến bạn gặp bất lợi?
Nghỉ hưu sớm đem lại cho người lao động nhiều lợi ích. Nhưng cũng có không ít hạn chế nếu bạn không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng.
Ảnh hưởng đến các kế hoạch tài chính
Nếu không có sự chuẩn bị tài chính vững chắc, việc nghỉ hưu sớm có thể ảnh hưởng đến kế hoạch tiết kiệm của bạn và gia đình.
Các mục tiêu tài chính dài hạn như mua nhà, mua xe,… có thể bị trì hoãn. Do mức lương của người lao động về hưu trước tuổi sẽ bị cắt giảm so với bình thường.
» Xem thêm: Cần bao nhiêu tiền để nghỉ hưu thoải mái ở Việt Nam?
Vì vậy, ngay từ khi mới đi làm, bạn nên bắt đầu tiết kiệm cho quỹ hưu trí khi về già. Một khoản tiền tiết kiệm phù hợp với nhu cầu sống của bạn sẽ đảm bảo cuộc sống sau khi nghỉ hưu được an nhàn.
Khi còn trẻ, hãy dành khoảng 5% thu nhập hàng tháng cho quỹ hưu trí của bạn. Sau đó, tăng dần theo thời gian. Đến giai đoạn 50 – 60 tuổi, bạn cần tiết kiệm 40 – 50% thu nhập cho quỹ này.
Để dễ thực hiện, bạn có thể bắt đầu từng bước bằng cách đặt mục tiêu theo tháng. Ví dụ, mục tiêu của bạn là mỗi tháng sẽ tiết kiệm 500,000 đồng cho quỹ hưu trí. Như vậy, sau 1 năm, bạn sẽ có khoản tiết kiệm 6 triệu đồng.
Bằng cách sử dụng tính năng Ví tiết kiệm trong ứng dụng quản lý tài chính cá nhân Money Lover, bạn sẽ dễ dàng lập kế hoạch và theo dõi các khoản tiết kiệm của mình. Tạo động lực để bạn làm việc hiệu quả, nhanh chóng hoàn thành các mục tiêu tài chính.
» Tải miễn phí Money Lover cho Android TẠI ĐÂY
» Tải miễn phí Money Lover cho iOS TẠI ĐÂY
Nghỉ hưu sớm có thể tạo ra cú sốc về tinh thần
Những thay đổi đột ngột trong nếp sống và sinh hoạt có thể là cú sốc lớn với những người lâu nay dành nhiều tâm huyết cho công việc.
Bạn sẽ cảm thấy lạc lõng khi bạn bè, đồng nghiệp vẫn đang làm việc và không có nhiều thời gian rảnh rỗi dành cho bạn. Thậm chí, phải lắng nghe họ trò chuyện về công việc trong những buổi gặp gỡ. Điều này chắc chắn sẽ tác động tiêu cực đến tâm lý của bạn.
Suy giảm nhận thức
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học tại Đại học Binghamton (New York), việc nghỉ hưu sớm có thể đẩy nhanh sự suy giảm nhận thức ở người cao tuổi. Bởi tình trạng nhàn rỗi sẽ làm tăng tốc độ suy giảm nhận thức và trí nhớ. Ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống.
3) Bao nhiêu tuổi được hưởng lương hưu?
Theo quy định tại Điều 54 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014:
Người lao động được hưởng lương hưu khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, đủ 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với nữ.
Trường hợp đặc biệt
Người lao động được nghỉ hưu khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và thuộc một trong các trường hợp:
• Nam đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi. Có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Hoặc làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0.7 trở lên.
• Từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm khai thác than trong hầm lò.
• Người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.
Đối với lực lượng quân nhân, công an nhân dân, độ tuổi nghỉ hưu được giảm xuống so với độ tuổi nêu trên:
• Nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi.
• Nam đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi, nữ đủ 45 tuổi đến đủ 50 tuổi. Có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Hoặc làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0.7 trở lên.
Riêng lao động nữ hoạt động ở xã, phường, thị trấn có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH và đủ 55 tuổi sẽ được hưởng lương hưu.
Lưu ý
Theo khoản 4 Điều 15 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH:
Người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu mà thời gian đóng BHXH bắt buộc còn thiếu tối đa 06 tháng thì được lựa chọn đóng một lần cho số tháng còn thiếu với mức đóng hàng tháng theo mức tiền lương tháng đóng BHXH trước khi nghỉ việc.
Ngoài ra, pháp luật vẫn cho phép người lao động được nghỉ hưu trước tuổi, nghỉ mất sức khi đáp ứng một số điều kiện nhất định.
4) Điều kiện nghỉ hưu trước tuổi
Người nghỉ hưu trước tuổi là người nghỉ trước thời gian theo tiêu chuẩn nêu trên. Theo Điều 16 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, người nghỉ hưu trước tuổi phải đáp ứng điều kiện đã có đủ 20 năm đóng BHXH. Và thuộc một trong các trường hợp sau:
• Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80%. Đồng thời đảm bảo điều kiện về tuổi đời (nam đủ 55 tuổi; nữ đủ 50 tuổi).
• Bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi.
• Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Có đủ 15 trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động Thương binh và xã hội, Bộ Y tế ban hành.
Tuy nhiên, những trường hợp nghỉ trước tuổi này sẽ bị trừ tỷ lệ hưởng với 2% cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi. Ngoại trừ 5 trường hợp sau:
Nếu thuộc một trong các trường hợp nêu trên, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động vẫn được hưởng lương hưu tính theo số năm đã đóng BHXH của mình mà không bị trừ tỷ lệ nghỉ hưu trước tuổi.
5) Quyền lợi của người nghỉ hưu trước tuổi
Lương hưu hàng tháng khi nghỉ hưu sớm
Theo Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP, mức lương hưu hàng tháng của người lao động được tính theo công thức:
Trong đó, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính như sau:
Từ năm 2018, mức lương hưu hàng tháng của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau:
Đối với người nghỉ hưu trước tuổi, mức lương hưu hàng tháng cũng được tính theo công thức trên. Nhưng cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định sẽ giảm 2%.
Ví dụ: Tính đến năm 2020, ông H 55 tuổi và có 32 năm đóng BHXH, đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi theo quy định.
Mức lương hưu ông H nhận được nếu nghỉ hưu vào năm 2020 được tính như sau:
• 18 năm đóng BHXH = 45%
• 14 năm còn lại = 14 x 2% = 28%Nếu nghỉ hưu đúng tuổi, ông H sẽ nhận được 73% mức bình quân tiền lương đóng BHXH. Tuy nhiên, ông H nghỉ hưu trước tuổi 5 năm nên sẽ bị giảm: 5 x 2% = 10%.
Như vậy, mức lương hưu thực tế của ông H được tính như sau: 73% – 10% = 63% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
(!) Lưu ý:
• Khi tính tỷ lệ hưởng lương hưu trong trường hợp thời gian đóng BHXH có tháng lẻ, từ 01 – 06 tháng được tính là nửa năm; từ 07 – 11 tháng được tính là 01 năm.
• Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng, mức giảm là 1%. Từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ nghỉ hưu trước tuổi.
Trợ cấp một lần cho người lao động nghỉ hưu sớm
Theo Điều 58 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, nếu người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.
Mức trợ cấp được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn. Cứ mỗi năm được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Ví dụ: Bà V bị suy giảm khả năng lao động 61%, nghỉ việc hưởng lương hưu tháng 01/2020 khi đủ 50 tuổi 01 tháng, có 32 năm đóng bảo hiểm xã hội, tỷ lệ hưởng lương hưu được tính như sau:
• 15 năm đầu được tính bằng 45%
• Từ năm thứ 16 đến năm thứ 32 là 17 năm, tính thêm: 17 x 2% = 34%
→ Tổng 2 tỷ lệ trên là: 45% + 34% = 79%Bà V nghỉ hưu khi 50 tuổi 01 tháng (nghỉ hưu trước tuổi 55 là 4 năm 11 tháng) nên tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi là: (4 x 2%) + 1% = 9%.
Như vậy, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng của bà V sẽ là: 79% – 9% = 70%.
Ngoài ra, do bà V có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng 75% (cao hơn 30 năm) nên còn được hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu là: 2 năm x 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
