Thu nhập của người dân đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây. Nhưng các vấn đề về tiền bạc vẫn luôn là nỗi lo với nhiều người do chưa biết cách lập kế hoạch tài chính cá nhân phù hợp.
1) Đánh giá tình hình tài chính hiện tại trước khi lập kế hoạch tài chính cá nhân
Đầu tiên, cần nắm rõ tình hình tài chính hiện tại của bản thân. Hãy dành thời gian và thu thập tất cả thông tin tài chính thích hợp.
Bắt đầu bằng cách liệt kê tất cả tài sản của bạn như: nhà, tiền mặt, tài khoản tiết kiệm… Đừng quên bao gồm bất kỳ tài khoản đầu tư và hưu trí nào.
Sau đó liệt kê tất cả các khoản nợ phải trả của bạn. Ví dụ danh sách tất cả các thẻ tín dụng, các khoản thế chấp… Điều này có thể khiến bạn cảm thấy áp lực, nhưng đây là bước quan trọng để kiểm soát tình hình tài chính.
Số tiền còn lại sau khi lấy tài sản trừ đi nợ chính là giá trị tài sản ròng của bạn. Lúc này, bạn sẽ có một bức tranh rõ nét về tình hình hiện tại của mình.
Từ đó, xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân phù hợp với điều kiện và nhu cầu của bản thân.
Mọi người có thể nhanh chóng đưa ra được câu trả lời mỗi tháng mình kiếm được bao nhiêu tiền. Nhưng thường bối rối khi nghĩ lại mình đã tiêu tiền vào những việc gì trong tháng qua.
Một vài người bạn của tôi luôn thắc mắc rằng: “Chẳng hiểu tiền đi đâu hết?”. Trong khi thu nhập hàng tháng ở mức tương đối cao nhưng vẫn rơi vào tình trạng “cháy túi” vào cuối tháng.
Lý do là bởi họ chưa từng nhìn nhận trung thực về vấn đề chi tiêu của bản thân. Luôn chi tiêu theo sở thích thay vì lên kế hoạch một cách rõ ràng.
Hãy dùng một cuốn sổ, bảng excel hoặc ứng dụng quản lý chi tiêu Money Lover để thống kê chi tiết toàn bộ các khoản chi tiêu trong tháng.
Bạn sẽ biết được mỗi tháng mình dành tiền cho những khoản gì? Khoản nào nào bạn cảm thấy mình đang quá đà?
Bôi đỏ hoặc đặt nhắc nhở để hạn chế chi tiêu trong tháng sau. Đây là cách quản lý chi tiêu và lập kế hoạch tài chính cá nhân cơ bản.
Sau khi có cái nhìn khách quan, chính xác về thu nhập và chi tiêu mỗi tháng. Bước tiếp theo, hãy phân loại rạch ròi các khoản chi tiêu của mình.
Bạn có thể phân loại chi tiêu của mình thành các nhóm khác nhau:
Nhóm chi tiêu thiết yếu: tiền nhà, tiền ăn, tiền xăng xe, điện thoại…
Nhóm tiết kiệm: tiền tiết kiệm cho kế hoạch trong tương lai,quỹ khẩn cấp…
Nhóm chi phí giáo dục: tham gia các khoá học, mua sách, tham dự hội thảo …
Nhóm tiền đầu tư: tiền đầu tư cho học hành, phát triển sự nghiệp; tiền đầu tư vào các hoạt động kinh doanh sinh lời…
Nhóm tiền hưởng thụ: mua sắm quần áo, mỹ phẩm…
Nhóm tiền dành cho những khoản chi tiêu phát sinh trong tháng: tiền cưới hỏi, ma chay, hỏng xe…
Tùy thuộc vào thu nhập của mình, bạn cần cân đo đong đếm cho tất cả các khoản chi tiêu ở trên.
→ Xem thêm: Phương pháp quản lý tài chính cá nhân với 6 chiếc hũ
Để lập ngân sách phù hợp, cần theo dõi các khoản thu chi của gia đình trong 3 tháng gần nhất. Từ đó, bạn sẽ rút ra được hạn mức chi tiêu cần thiết cho từng khoản mục trong sinh hoạt hàng ngày.
Việc này giúp bạn quản lý và kiểm soát dòng tiền hiệu quả hơn. Các khoản chi được phân chia rõ ràng với hạn mức cụ thể để bạn sử dụng một cách khoa học.
Để xây dựng ngân sách chi tiêu khoa học và hiệu quả, có thể tham khảo một số cách phân chia ngân sách như sau:
Bạn có thể cân nhắc việc chia ngân sách chi tiêu theo quy tắc 50/30/20 như sau:
- 50% cho chi tiêu thiết yếu như tiền thuê nhà, ăn uống, điện nước…
- 30% cho chi tiêu cá nhân như xem phim, du lịch…
- 20% cho các mục tiêu tài chính như tiết kiệm, trả nợ…
Tuy nhiên, các con số này có thể thay đổi linh hoạt phù hợp với hoàn cảnh của từng người. Hãy tăng chi phí thiết yếu lên 60-70% nếu bạn thấy nó cần thiết hơn nhu cầu giải trí của bản thân.
Ví dụ, với thu nhập 10 triệu đồng/ tháng, bạn có thể chia ngân sách như sau:
5 triệu đồng dùng cho các chi tiêu thiết yếu.
3 triệu đồng dành để chi tiêu cá nhân.
2 triệu còn lại để tiết kiệm cho các mục tiêu tài chính trong tương lai.
Tuy nhiên, do chiếc TV cũ bị hỏng nên bạn dự định sẽ mua chiếc mới vào tháng tới. Để duy trì kế hoạch, bạn cần thay đổi ngân sách bằng cách tăng số tiền tiết kiệm lên 3 triệu đồng/ tháng. Đồng thời giảm bớt chi tiêu cá nhân xuống còn 2 triệu đồng, để đảm bảo ngân sách.
Ngoài ra, có thể cân nhắc lựa chọn cách chia ngân sách theo phương pháp Kakeibo của người Nhật. Thu nhập hàng tháng của bạn sẽ được chia vào 4 phong bì:
- Chi phí cơ bản: ăn uống, đi lại, hóa đơn…
- Chi phí mở mang kiến thức: mua sách, xem phim,…
- Chi phí không bắt buộc: nhà hàng, mua sắm…
- Chi phí phát sinh: sửa xe, ốm đau…
Nếu tiêu hết tiền trong một danh mục nào đó, bạn có thể lấy tiền từ phong bì khác. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc bạn sẽ còn ít tiền hơn để tiêu cho danh mục đó. Vì vậy, cần tính toán chi tiêu hợp lý để đảm bảo ngân sách đã đặt ra.
Đơn giản hơn, bạn có thể chia thu nhập thành 2 phần. Một phần dùng để chi tiêu sinh hoạt hàng ngày, phần còn lại dành để tiết kiệm.
Tóm lại, lập ngân sách càng cụ thể, rõ ràng, việc quản lý tiền bạc sẽ càng trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Để duy trì ngân sách, cần nghiêm túc thực hiện theo kế hoạch đã đặt ra. Nên chi tiêu ít hơn số tiền kiếm được. Cắt giảm tối đa những chi phí không cần thiết để tiết kiệm tiền bạc, tích lũy nhiều hơn cho tương lai.
4) Theo dõi ngân sách thường xuyên khi thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân
Để quản lý tài chính hiệu quả, cần theo dõi ngân sách thường xuyên. Việc phân bổ chi tiêu cần được duy trì một cách hợp lý và thường xuyên. Tuy nhiên, cần có sự điều chỉnh linh hoạt theo biến động của thị trường.
Nên ghi chép lại các khoản thu chi để theo dõi và kiểm soát tình hình tài chính trong gia đình dễ dàng hơn. Điều này sẽ giúp bạn biết được ngân sách mình đặt ra đã phù hợp hay chưa? Khoản mục nào cần cắt giảm hoặc tăng thêm?
Sử dụng ứng dụng Money Lover sẽ giúp bạn đơn giản hóa việc quản lý chi tiêu hàng ngày. Bạn có thể dễ dàng nhập và kiểm soát các khoản thu chi trong gia đình một cách hiệu quả.
Từ đó, điều chỉnh kế hoạch chi tiêu sao cho phù hợp với mục tiêu tài chính của hai vợ chồng.
Ngoài ra, tính năng Lập ngân sách trên Money Lover sẽ giúp tạo và kiểm soát ngân sách chi tiêu cá nhân hiệu quả hơn. Bạn sẽ được cảnh báo về hạn mức chi tiêu phù hợp với ngân sách mình đã lập.
5) Đặt ra các mục tiêu tài chính
Cách tốt nhất để bắt đầu tiết kiệm là có ý tưởng rõ ràng về những gì bạn đang tiết kiệm. Hãy xác định cụ thể những mục tiêu tài chính mà bạn mong muốn đạt được trong tương lai như mua nhà, đổi xe, đi du lịch…
Đồng thời, ước tính số tiền cần tiết kiệm cùng thời gian thực hiện để hoàn thành mục tiêu. Xác định mục tiêu càng cụ thể, việc lập kế hoạch tiết kiệm càng trở nên dễ dàng.
Xem xét các bước sau đây có thể giúp bạn xác định, lập kế hoạch và bắt đầu tiết kiệm để đáp ứng các mục tiêu tài chính:
1. Kiểm tra tình hình tài chính hiện tại: Bạn có chi tiêu ít hơn số tiền bạn kiếm được không? Giá trị thực bạn nhận là bao nhiêu?
2. Xác định mục tiêu: Bạn muốn thực hiện những gì? Điều gì sẽ xảy ra nếu một số mục tiêu của bạn không được hoàn thành?
3. Thiết lập một số tiền: Bạn cần bao nhiêu tiền để đạt được từng mục tiêu?
4. Thiết lập mốc thời gian: Khi nào bạn cần đạt được mục tiêu của mình
5. Ghi lại mục tiêu: Liệt kê chúng bằng màu đen và trắng có thể giúp bạn đánh giá những gì bạn thực sự cần hoặc muốn
6. Mục tiêu ưu tiên: Điều này sẽ giúp bạn theo đuổi một kế hoạch tập trung rõ ràng.
7. Phát triển một kế hoạch: Thiết lập ngân sách bao gồm các mục tiêu tài chính của bạn.
8. Kiểm tra tiến độ: Xem xét kế hoạch của bạn theo định kỳ và thực hiện các điều chỉnh khi cần thiết.
6) Tiết kiệm trước khi tiêu – quy tắc vàng khi thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân
Nhiều người có thói quen nhận lương về sẽ tiêu trước, dư ra được bao nhiêu mới tiết kiệm. Thực tế, đây không phải là một ý tưởng tồi.
Nhưng với cách này, sẽ rất lâu bạn mới tiết kiệm được một khoản kha khá cho những kế hoạch tài chính của mình.
Lời khuyên từ các chuyên gia tài chính: “Nếu đang có mục tiêu tài chính rõ ràng, bạn nên bớt một khoản tiền ra để tiết kiệm trước. Sau đó mới dành những khoản tiền còn lại cho chi tiêu.”
Cách làm này khiến bạn tự biết cân đối chi tiêu cho phù hợp với khoản tiền hiện có. Không bị rơi vào tình trạng thâm hụt như trước đây. Còn khoản tiền tiết kiệm hàng tháng, bạn nên cất kỹ vào một chỗ và tạm quên nó đi.
Có thể gửi vào một tài khoản tiết kiệm của ngân hàng. Vừa đảm bảo an toàn, vừa mang lại một khoản tiền sinh lời hàng tháng. Hiện nay, lãi suất tiền gửi ở các ngân hàng Việt Nam khoảng 7 – 8%/ năm.
Thông thường, mỗi khi muốn rút tiền, bạn sẽ ngại đến phòng giao dịch. Điều này giúp bảo toàn được khoản tiền tiết kiệm. Tránh việc chi tiêu tùy hứng.
7) Xây dựng kế hoạch tiết kiệm và đầu tư
Cần tinh chỉnh cả kế hoạch tiết kiệm và kế hoạch đầu tư để tối ưu hóa quá trình hướng tới các mục tiêu tài chính.
7.1. Đặt mục tiêu tiết kiệm cho kế hoạch tài chính cá nhân
Tự đặt ra số tiền bạn dự định tiết kiệm và phương pháp bạn sẽ sử dụng để tiết kiệm theo khoảng thời gian nhất định.
Thực hiện với các phương thức tiết kiệm cụ thể như thiết lập kế hoạch tiết kiệm tự động, cắt giảm chi tiêu không cần thiết…
7.2. Lên kế hoạch đầu tư sinh lời
Kiểm tra các mục tiêu tài chính để xác định mục tiêu ngắn hạn dưới 3 năm; trung hạn 3 – 7 năm; dài hạn > 7 năm. Điều này sẽ được xác định bởi khoảng thời gian bạn cần để hoàn thành mục tiêu.
Đối với mỗi mục tiêu, hãy xem xét có bao nhiêu rủi ro đầu tư. Rủi ro đầu tư càng lớn, càng có nhiều biến động về giá trị. Lợi nhuận tiềm năng càng lớn thì rủi ro càng cao.
Chứng khoán, Bitcoin, bất động sản… là những kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn được nhiều người lựa chọn hiện nay.
Trước khi quyết định “rót vốn” vào một lĩnh vực nào đó, cần nghiên cứu và quan sát thị trường kỹ lưỡng để hạn chế rủi ro khi đầu tư.
→ Xem thêm: Đâu là kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn trong năm 2019?
8) Luôn lập kế hoạch cho tương lai
Trước tiên, cần tích lũy một khoản tiền dự phòng cho các tình huống khẩn cấp có thể xảy ra trong cuộc sống. Chẳng hạn như sửa chữa xe, đau ốm, thất nghiệp…
Quỹ khẩn cấp sẽ giúp bạn chủ động về tiền bạc khi gặp khó khăn về tài chính, hạn chế tình trạng nợ nần.
Theo các chuyên gia tài chính, cần chuẩn bị quỹ khẩn cấp bằng 3 – 6 tháng chi phí sinh hoạt thông thường. Do đó, mỗi tháng, nên dành ít nhất 5 – 10% thu nhập để tiết kiệm cho quỹ này.
Nếu thu nhập khoảng 10 triệu đồng/ tháng, bạn cần chuẩn bị quỹ khẩn cấp từ 30 đến 60 triệu đồng để đảm bảo duy trì sinh hoạt khi gặp tình huống khó khăn.
→ Xem thêm: Quỹ khẩn cấp là gì? Làm thế nào để tạo quỹ khẩn cấp?
Bên cạnh việc thực hiện các mục tiêu tài chính, cần quan tâm đến việc lên kế hoạch tiết kiệm cho quỹ hưu trí. Chuẩn bị càng sớm, cuộc sống hưu trí sau này sẽ càng an nhàn.
Nên dành 4 – 5% thu nhập hàng tháng để tiết kiệm cho quỹ hưu trí. Tuy nhiên, con số này có thể tăng giảm linh hoạt tùy thuộc vào điều kiện của mỗi người.
Ngoài ra, có thể tham khảo việc mua các sản phẩm bảo hiểm hưu trí để đảm bảo cuộc sống khi về già. Tuy nhiên, cần tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo ngân sách. Tránh ảnh hưởng đến các chi phí khác.
9) Thường xuyên cập nhật kế hoạch tài chính cá nhân
Kế hoạch tài chính cá nhân giống như tình hình tài chính thực tế của bạn. Nó hoàn toàn có thể thay đổi.
Kế hoạch tài chính cá nhân là công cụ để đánh giá, quản lý đồng thời điều chỉnh các mục tiêu tài chính để đạt được kết quả.
Các kế hoạch này giúp bạn sẵn sàng cho các sự kiện quan trọng trong cuộc sống như kết hôn, ly hôn, sinh và nuôi con, mua nhà, thất nghiệp…
Việc đánh giá nguồn lực và cập nhật thường xuyên giúp bạn biết những điều chỉnh nào cần thực hiện để luôn tuân thủ kế hoạch tài chính của mình.
Trên đây là một vài hướng dẫn lập kế hoạch tài chính cá nhân của Money Lover mà bất cứ ai cũng có thể áp dụng. Nghiêm túc thực hiện những hướng dẫn này, sau một vài tháng, bạn sẽ thấy tình hình tài chính của mình được cải thiện rõ rệt.
